Meer vragen over voeding

Is melk slecht voor mensen met parkinson? En hoe zit het met het mediterrane dieet?

Op 13 november 2019 was de uitzending van het televisieprogramma Pauw grotendeels gewijd aan de ziekte van Parkinson. Hierna hadden veel mensen voedingsvragen: mag ik nu wel of niet melk drinken als ik de ziekte van Parkinson heb? En hoe zit het met het mediterrane dieet? Hieronder leest u meer voer de huidige stand van zaken. Met melk(producten) bedoelen we onder andere melk, yoghurt, kwark, karnemelk vla, kefir en skyr.

Er is meer onderzoek nodig

We hebben een beetje kennis over de OORZAAK van de ziekte van parkinson in relatie tot voeding. Epidemiologische onderzoeken (vergelijken van voedingspatronen van verschillende landen) laten zien dat bij mensen in landen die minder melkproducten gebruiken, minder de ziekte van Parkinson voorkomt. Het idee is dat daar twee redenen voor kunnen zijn:

1. Pesticiden hopen zich op in de vetten van de zuivel (het gebruik van de betreffende pesticiden is de laatste jaren afgenomen), door de pesticiden kan parkinson ontstaan.
2. Het gebruik van veel zuivel verlaagt urinezuur: urinezuur is een antioxidant en zou dus mogelijk beschermend kunnen werken tegen beschadigingen aan cellen (veel urinezuur geeft meer kans op jicht en nierstenen). 

Er is verder onderzoek nodig naar deze verbanden. Er kan dus niet geconcludeerd worden dat je door het mijden van melk(producten) de kans op het krijgen van de ziekte van Parkinson verkleint.

Voor de invloed op melkproducten op het VERLOOP  van de ziekte van Parkinson is ook verder onderzoek nodig. Bijvoorbeeld een vergelijkend onderzoek tussen twee groepen mensen met de ziekte van Parkinson waarbij de ene groep wel melkproducten gebruikt en de andere groep niet. Vervolgens moet goed vergeleken worden hoe de ziekte in beide groepen verloopt. Dat is tot op heden niet gebeurd.

Melkproducten bevatten belangrijke voedingsstoffen

Melkproducten bevatten belangrijke eiwitten: de bouwstoffen van onze cellen, onder andere onze spiercellen. Behoud van spiermassa geeft kracht en kwaliteit van leven. Voor een goede werking van de levodopa is het wel belangrijk om de eiwitten niet tegelijk met de levodopa in te nemen maar de levodopa een half uur voor of een uur na de maaltijd in te nemen.

Melk(producten) bevatten ook calcium: een belangrijk onderdeel om onze botten stevig te houden. Bij de ziekte van Parkinson willen we de botten zo stevig mogelijk houden (hoge botdichtheid) omdat het risico op vallen en breken van botten groter is bij de ziekte van parkinson.

Het mediterrane dieet

Als we kijken naar onderzoek over voedingspatronen en de ziekte van Parkinson is het mediterrane dieet het voedingspatroon waar het meest onderzoek naar is gedaan: dit voedingspatroon kenmerkt zich door veel groente, fruit, peulvruchten, olijfolie, noten en zaden, vis, kip (met mate rood vlees), volkorenproducten en minder melk(producten). Er is geen duidelijk bewijs dat dit een goede invloed heeft op de ziekte van Parkinson.

Een groter gebruik van de voedingsmiddelen van het mediterrane dieet wordt in Nederland ook geadviseerd door de gezondheidsraad. Deze adviezen zijn vertaald in de schijf van vijf (zie www.voedingscentrum.nl). De gezondheidsraad adviseert wél een ruimere hoeveelheid melk(producten) vanwege de eiwitten en calcium: een verschil met het mediterrane dieet.

Conclusie

Melk(producten) leveren in ieder geval essentiële voedingsstoffen die nodig zijn bij de ziekte van Parkinson. Er is meer onderzoek nodig om na te gaan wat de invloed is van voeding op het ontstaan en het verloop van de ziekte van parkinson.

Vragen?

Heeft u vragen over uw voedingspatroon? Stel ze dan gerust aan een diëtist die is aangesloten bij het ParkinsonNet. U kunt deze vinden via de Parkinson Zorgzoeker. Een diëtist wordt vergoed uit de basisverzekering.

Is intermitterend vasten goed voor mensen met parkinson?

Momenteel is er veel aandacht voor en zijn er veel vragen over intermitterend vasten, ook wel periodiek vasten. Intermitterend vasten bestaat uit het gedurende een bepaalde periode onthouden van voedsel en calorische dranken afgewisseld met normaal eten. Hierin bestaan verschillende varianten met verschillende duurperioden. Het betreft dus een restrictie in tijd, niet in voedingsmiddelen.

Onderzoek bij dieren
Er is onderzoek gedaan naar de invloed van intermitterend vasten op het gewicht, de bloedwaardes (vetgehaltes), het risico op kanker en op langer gezond leven. Dit zijn veel dierstudies. Deze onderzoeken laten  gunstige effecten zien op de levensduur en ziektes als diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Wat parkinson betreft is er onderzoek bij muizen gedaan. Bij de muizen werd parkinson chemisch geïnduceerd: dopaminevormende cellen werden als het ware kapot gemaakt met gif. Dat is niet zoals bij de menselijke ziekte van Parkinson. Intermitterend vasten lijkt een beschermend effect te hebben op deze beschadiging, maar voor een goede conclusie is verder en langduriger onderzoek nodig, onder andere bij mensen met de ziekte van Parkinson.

Onderzoek bij mensen
Er zijn bij mensen met overgewicht, geen parkinson, slechts enkele kleine, kortdurende en niet gecontroleerde studies uitgevoerd. Het effect op lange termijn is onduidelijk. Momenteel wordt intermitterend vasten daarom niet geadviseerd aan mensen met de ziekte van Parkinson. Omdat er dus nog onvoldoende onderzoek heeft plaatsgevonden bij mensen en omdat er nog geen lange termijn effecten bekend zijn.

Bijwerkingen intermitterend vasten
Intermitterend vasten heeft ook bijwerkingen: vaak halitose (slechte adem), vermoeidheid, zwakte en hoofdpijn. Wetenschappers vinden het belangrijk om te benadrukken dat vasten schadelijk kan zijn voor specifieke populaties zoals kinderen, ouderen en personen met ondergewicht. Want als je maar op bepaalde momenten mag eten, is het heel belangrijk dat de kwaliteit van de voeding dan goed is, zodat je wel alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt.

Dit geldt natuurlijk ook voor mensen met de ziekte van Parkinson: door slik- en kauwproblemen en het verhoogde energieverbruik door de parkinson kan het soms al moeilijker zijn om voldoende voeding te gebruiken die alle voedingsstoffen zoals vitamines, eiwitten en calorieën bevat. Voedingsstoftekorten en onbedoelde gewichtsafname door intermitterend vasten zijn dan niet ondenkbaar. Voor een goede werking van de levodopa is bovendien een goede stoelgang nodig. Wellicht dat de stoelgang door intermitterend vasten nadelig beïnvloed wordt en dan dus de werking van de levodopa ook.

Conclusie
Er is verder onderzoek nodig voordat kan worden geconcludeerd of intermitterend vasten een rol kan spelen bij de ziekte van Parkinson. Intermitterend vasten wordt daarom niet geadviseerd aan mensen met de ziekte van Parkinson.

Bron
Mattson 1999, Journal of Neuroscience Research 57:195-206, Mattson M, Ageing Res Rev 2017 Oct; 39:46-58

Is er voeding waar dopamine in zit die pillen kan vervangen?

Nee, er is geen voeding waar dopamine in zit die pillen kan vervangen. Voeding kan wel bepaalde aminozuren (onderdelen van eiwitten) bevatten zoals tyrosine en fenylalanine waarmee het lichaam dopamine kan maken. Deze aminozuren zitten bijvoorbeeld meer in vis, ei, kaas, melk, avocado, noten, zaden, peulvruchten en bananen. Bij de ziekte van Parkinson sterven de hersencellen die dopamine maken af: dit staat los van de hoeveelheid tyrosine en fenylalanine in de voeding. Het is overigens van belang om wel voldoende eiwitten te gebruiken voor het op peil houden van de spiermassa. Een gezonde voeding (zie de schijf van vijf op www.voedingscentrum.nl) bevat al deze voedingsmiddelen met voldoende eiwitten.

Wat kan ik doen om verstoring van de darmflora te voorkomen?

Wat moet ik doen om dysbiose (verstoring van de darmflora) te voorkomen? Hoe voorkom ik dat mijn darmen (te veel) alpha-synucleïne produceren en in mijn lichaam en hersenen brengen?
In de ontlasting en darmflora van mensen met de ziekte van Parkinson vinden we inderdaad meer alpha-synucleïne. Dat geeft ons het idee dat de ziekte van Parkinson in de darmen kan ontstaan. De gebruikte voeding heeft invloed op de darmflora. Er is echter meer onderzoek nodig om hier goed antwoord op te geven. Zie ook de antwoorden van Jeffrey Boertien bij het thema Parkinson & de Darmflora, elders in deze vraagbaak.