Parkinson & Symptomen

Vraag 1

Met welke symptomen begint de ziekte van Parkinson?

De ziekte van Parkinson begint waarschijnlijk met niet-motorische klachten, waarvan de eerste het ontstaan van een moeilijke stoelgang (obstipatie) lijkt te zijn. Dit kan jaren voor de diagnose al voorkomen en deze obstipatie wordt met de loop der jaren steeds erger. 

Obstipatie kan gevolgd worden door een REM-slaap stoornis. REM staat voor Rapid Eye Movement. De REM-slaap is de droomslaap die plaatsvindt in de tweede helft van de nacht. Tijdens deze fase zijn we normaalgesproken helemaal slap en bewegen alleen onze ogen. Bij een REM-slaap stoornis is iemand juist heel onrustig en beweeglijk in deze fase.

Ander voorspellende symptomen zijn het ontstaan van een reukstoornis of een stemmingsstoornis. Een voorbeeld van eens stemmingsstoornis is wanneer mensen plotseling een burn-out krijgen op het werk.

Later kan dit gevolgd worden door de motorische symptomen: stijfheid, traagheid, moeite met lopen en balans of trillen. 

Vraag 2

Wat kun je aan de eerste niet-motorische symptomen doen?

• Obstipatie is een veelvoorkomend probleem en goed te behandelen. 

• ​Zowel REM-slaap stoornissen als stemmingsstoornissen kunnen behandeld worden met medicijnen. 

• ​Het is nog niet helemaal duidelijk hoe reukstoornissen het beste behandeld kunnen worden, maar mogelijk kunnen dopamine-achtige middelen de reuk weer verbeteren. Dit gebeurt momenteel alleen nog maar als er ook sprake is van motorische symptomen.​

Vraag 3

Bestaat er een verschil tussen mannen en vrouwen?

Er bestaan een aantal verschillen tussen mannen en vrouwen ten aanzien van parkinson:

• Gemiddeld hebben meer mannen dan vrouwen parkinson. 

• Vrouwen krijgen gemiddeld twee tot drie jaar later parkinson dan mannen. Dit kan te maken hebben met het moment waarop de menopauze intreedt. Iemand die later in de menopauze komt, ontwikkelt meestal ook later parkinson. 

• Vrouwen hebben in het begin van de ziekte gemiddeld een hogere dopaminespiegel dan mannen.

• Vrouwen hebben gemiddeld genomen een milder ziektebeloop dan mannen. 

• Vrouwen krijgen vaker en eerder last van overbeweeglijkheid dan mannen.

• Vrouwen lijken ontvankelijker te zijn voor stemmingsstoornissen dan mannen.

Symptoom Zenuwpijn

Zenuwpijn is pijn in het verzorgingsgebied van een bepaalde zenuw. Dit wordt bijna altijd veroorzaakt door een ziekte die de zenuwen aantast. Als zo'n ziekte niet wordt gevonden, is er eigenlijk geen sprake van zenuwpijn, maar van een algemene pijn die centrale pijn wordt genoemd. Zo'n soort pijn komt bij heel veel hersenziektes voor, waaronder parkinson. Mensen hebben dan een niet goed te omschrijven pijn waar ze veel last van hebben, maar die niet te herleiden valt naar bijvoorbeeld één zenuw die bekneld is.

Centrale pijn is lastig te behandelen. Soms hangt de pijn samen met wel of niet goed ingesteld zijn op de parkinsonmedicatie, maar soms staat het hier los van. Wanneer het niet met dopamine medicatie behandeld kan worden, kan een middel als oxycodon (een sterke pijnstiller) uitkomst bieden. Oxycodon wordt meestal in combinatie met naloxon gebruikt. Naloxon voorkomt namelijk dat oxycodon voor extra obstipatie zorgt. 

Symptoom Vermoeidheid

Vermoeidheid is een lastige klacht die veel voorkomt bij parkinson. Vermoeidheid kan vele oorzaken kan hebben. Een van de meest voor de hand liggende oorzaken van vermoeidheid is dat veel activiteiten met parkinson extra moeite en energie kosten. Hiernaast kan gewichtsafname zorgen voor minder energie en meer vermoeidheid. Ook slapen veel mensen met parkinson slecht. Ten slotte kunnen stemmingsklachten een vermoeid gevoel veroorzaken of kan er sprake zijn van apathie (nergens zin in hebben, nergens toe komen) die samengaat met vermoeidheid.

Symptoom Incontinentie

Vaak naar de wc moeten is een veelvoorkomende klacht bij parkinson. De oorzaak hiervan is een disbalans tussen de spier die om de blaas zit (die normaal de blaas leegdrukt) en de spier van de blaashals. Normaalgesproken gaat er pas een signaal van de spier om de blaas naar de spier van de blaashals bij een goedgevulde blaas. Bij parkinson gebeurt dit al bij een klein beetje vulling van de blaas, wat een constant gevoel van aandrang veroorzaakt. De combinatie van vaak naar de wc moeten, een verminderd vermogen om urine op te houden en minder snel kunnen bewegen kan leiden tot incontinentie. Medicijnen die de aansturing van de blaasspier remmen kunnen helpen om deze klachten tegen te gaan.

Symptoom Dystonie en stijfheid

Dystonie en stijfheid zijn twee verschillende dingen. Stijfheid is het aansturingsprobleem van de spieren waardoor bewegen niet soepel verloopt. Dystonie heeft te maken met overtollige bewegingen en kan veroorzaakt worden door te veel of te weinig medicatie. 

Early morning dystonie vindt plaats als mensen 's nachts geen medicatie ingenomen hebben en 's ochtends wakker worden met verkramping van de tenen en de voeten. Deze specifieke dystonie kan relatief makkelijk verholpen worden met de juiste medicatie. 

Stijfheid overdag kan ook met medicatie behandeld worden. Hiernaast kan beweging helpen. Het advies is om dagelijks dertig minuten redelijk intensief te bewegen, bijvoorbeeld door te fietsen.

Symptoom Slaapproblemen

Slaapproblemen kunnen in alle fasen van de ziekte van Parkinson voorkomen. De droomslaapstoornis is vaak een vroeg symptoom. Andere parkinsongerelateerde slaapproblemen ontstaan meestal in een later stadium.

Symptoom Concentratie­vermindering

Bij concentratievermindering moet je altijd eerst nagaan of de nachtrust goed is. Als deze niet goed is, is de concentratie overdag minder. Mensen moeten dan moeite doen om hun aandacht ergens bij te houden. Bij een goede nachtrust gaat dit beter. Hiernaast kan concentratievermindering te maken hebben met het ontstaan van geheugenproblemen bij parkinson. Soms wordt een verminderde concentratie echter veroorzaakt door medicatie. Wanneer er sprake is van concentratievermindering is het belangrijk om te onderzoeken of dit mogelijk te maken heeft met een verandering in medicatie of slaapproblemen.